Oruç: Nefsin Terbiyesi, Ruhun Ziyafeti
Oruç, sadece mideyi aç bırakmak değil, aynı zamanda kalbi dünyevi arzulardan arındırmak, dili yalandan, gözü haramdan korumaktır. Sabrı öğreten, şükrü hatırlatan ve mümin için manevi bir kalkan olan bu mübarek ibadetin derinliklerini ayetler, hadisler ve hikmetli sözlerle keşfedelim.
Orucun Önemi: Ayet ve Hadisler
Ayet-i Kerimeler
“Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten sakınmanız için oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi, size de farz kılındı.”
(Bakara Suresi, 183)“Ramazan ayı, insanlara yol gösterici, doğrunun ve doğruyu eğriden ayırmanın açık delilleri olarak Kur’an’ın indirildiği aydır. Öyle ise sizden ramazan ayını idrak edenler onda oruç tutsun.”
(Bakara Suresi, 185)Hadis-i Şerifler
“Oruç bir kalkandır. Oruçlu, kötü söz söylemesin. Kendisiyle itişmek ve dalaşmak isteyene iki defa ‘Ben oruçluyum’ desin. Canımı elinde tutan Allah’a yemin ederim ki, oruçlunun ağız kokusu Allah katında misk kokusundan daha hoştur.”
(Buhârî, Savm, 2)“Kim, faziletine inanarak ve karşılığını Allah’tan bekleyerek Ramazan orucunu tutarsa, geçmiş günahları bağışlanır.”
(Buhârî, Îmân, 28)“Cennette Reyyân denilen bir kapı vardır ki, kıyamet günü oradan ancak oruçlular girecek, onlardan başka kimse giremeyecektir.”
(Buhârî, Savm, 4)Orucun Hikmeti ve Evliya Sözleri
Allah Dostlarının Dilinden Oruç
“Oruç, can gözünün açılması için bedenin perhizidir. Mide boşalınca, gönül yüzlerce lezzetle dolar ve manevi sofralar kurulur.”
Mevlana Celaleddin Rumi (k.s)“Üç türlü oruç vardır: Sadece yeme içmeyi terk etmek avamın orucudur. Azaları günahlardan korumak havasın (seçkinlerin) orucudur. Kalbi Allah’tan başka her şeyden uzak tutmak ise havassın havassı (en seçkinlerin) orucudur.”
İmam-ı Gazali (r.a)Hikmetli Bir Kıssa
Allah dostlarından Bişr-i Hâfî (k.s) hazretlerine bir gün sordular: “Efendim, insanlar gündüzleri oruç tutuyor, geceleri namaz kılıyorlar ama manevi bir lezzet alamıyorlar. Bunun sebebi nedir?” Büyük veli tebessüm ederek cevap verdi: “Çünkü onlar midelerini helal lokma ile doldurmaktan kaçınıyorlar ama gözlerini harama bakmaktan, dillerini gıybetten, kalplerini hasetten korumuyorlar. Gerçek oruç, sadece mide ile değil, bütün azalarla tutulur. Gözün orucu harama bakmamak, dilin orucu yalan ve gıybetten uzak durmaktır. Kalbin orucu ise Allah’tan başkasını düşünmemektir. İşte o zaman orucun lezzetine varılır.”
Oruç Hakkında Temel Bilgiler
Orucun Çeşitleri
- Farz Oruç: Ramazan ayında tutulan oruçtur.
- Vacip Oruç: Adak (nezir) oruçları ve başlanıp bozulan nafile oruçların kazası gibi.
- Nafile Oruç: Ramazan ayı dışında, sevap kazanmak amacıyla tutulan oruçlardır (Pazartesi-Perşembe oruçları, Şevval ayında 6 gün oruç gibi).
Orucu Bozan Şeyler
- Bilerek yemek ve içmek.
- Cinsel ilişkide bulunmak.
- Kendi isteğiyle ağız dolusu kusmak.
- Besin değeri taşıyan iğne veya serum yaptırmak.
- Güneş battı zannederek orucu erken açmak.
- İmsak vaktinin geçtiğini bilmeden yiyip içmeye devam etmek.
Orucu Bozmayan Şeyler
- Unutarak yemek, içmek.
- Kendi kendine gelen (istemsiz) kusma.
- Uyumak, banyo yapmak.
- Göze damla damlatmak.
- Misvak veya diş fırçası kullanmak (macunsuz).
- Kan aldırmak veya kan vermek.
- Besin değeri taşımayan (tedavi amaçlı) iğne yaptırmak.
- Ağıza gelen balgamı veya tükürüğü yutmak.
